LS Lê Công Định: Không có lý do gì để thay đổi lý tưởng.

Luật sư Lê Công Định trả lời phỏng vấn AFP tại nhà riêng ở Saigon hôm 10/4/2015.

Các tin khác »

Tù nhân lương tâm-Luật sư Lê Công Định trở thành công dân tự do vào hôm mùng 7 tháng 2 năm 2016 sau khi thụ án tù giam và án quản chế theo Điều 79 của Bộ Luật hình sự VN với tội danh "hoạt động lật đổ chính quyền". Hôm nay, luật sư Lê Công Định dành cho đài ACTD cuộc trao đổi về án lệnh quản chế đối với cá nhân ông cũng như đối với các tù nhân lương tâm tại VN.

Những khó khăn, trở ngại

Hòa Ái: Xin chào Luật sư Lê Công Định. Trước hết, xin được gửi lời chúc mừng ông được hoàn toàn trở thành một công dân tự do sau nhiều năm bị vướng vào vòng lao lý. Câu hỏi của Hòa Ái là trong suốt thời gian 3 năm bị quản chế, luật sư phải đối diện với những khó khăn nào trong cuộc sống?

Luật sư Lê Công Định: Tôi gặp nhiều khó khăn lắm, nhất là về vấn đề đi lại. Họ hạn chế tôi chỉ trong phường thôi nên việc đi lại và sinh hoạt của tôi phải nói là rất trở ngại. Tôi muốn đi thăm những người đau yếu bệnh tật mà tôi quen thân cũng không được. Họ cho rằng việc đi thăm những người đó không phải là lý do chính đáng. Cho nên trong 3 năm vừa rồi, tôi không thể nào gặp gỡ những người đó.

Hòa Ái: Như vậy về phía chính quyền địa phương thì ông có gặp những rắc rối, trở ngại nào do họ gây ra hay không; chẳng hạn có những việc rất quan trọng mình phải đi mà họ không cho phép thì mình có phải bị phạt vạ hay như thế nào, thưa luật sư?

Tôi nghĩ rằng đi dự đám hỏi hay đám cưới là lý do chính đáng của mình thôi nhưng sự chính đáng đó lại tùy thuộc vào sự đánh giá và cho phép của nhà cầm quyền. Tôi thấy đó là sự bất tiện và là sự trở ngại lớn. - Luật sư Lê Công Định

Luật sư Lê Công Định: Tôi đã bị phạt 3 lần. Lần đầu thì cảnh cáo. Hai lần sau họ phạt tiền. Những lúc đi đó thì cũng gấp gáp quá và không có cách gì để báo cho họ biết trước được. Trong những lần đó họ có theo dõi tôi và có quyết định phạt tôi. Có một lần đám hỏi cháu tôi thì họ không cho tôi đi nhưng sau đó đám cưới thì tôi lại được dự. Tôi nghĩ rằng đi dự đám hỏi hay đám cưới là lý do chính đáng của mình thôi nhưng sự chính đáng đó lại tùy thuộc vào sự đánh giá và cho phép của nhà cầm quyền. Tôi thấy đó là sự bất tiện và là sự trở ngại lớn.

Hòa Ái: Hòa Ái cũng ghi nhận có nhiều tù nhân lương tâm bị án quản chế như luật sư, họ gặp rất nhiều khó khăn trong việc xin phép đi ra khỏi địa phương để tìm kiếm việc làm hay đi khám chữa bệnh. Trường hợp mới nhất đối với nhóm thanh niên Công giáo và Tin lành cho biết phải sống trong hoàn cảnh bất tuân dân sự vì cuộc sống của họ quá bế tắc về kinh tế lẫn tinh thần. Thậm chí trường hợp anh Trần Minh Nhật thì gia đình còn bị đốt nhà hay anh còn bị ném đá đổ máu đầu, nguy hiểm đến tính mạng. Theo luật sư nhận định như thế nào về các trường hợp mới nhất vừa nêu?

Luật sư Lê Công Định: Thứ nhất về vấn đề chung, tất cả những tù nhân còn đang bị án phụ gọi là án quản chế thì tất cả đều bị cản trở về phương diện mưu sinh. Thí dụ như tôi chẳng hạn, tôi không thể nào đi ra khỏi nơi cư trú của mình để làm việc và sinh sống. Do đó, thu nhập của tôi trong 3 năm vừa rồi rất khó khăn và mình phải chấp nhận tình trạng đó như bao anh em khác.

Ngoài ra đối với từng trường hợp thì họ có những chính sách riêng, có hành động cứng rắn hơn như trường hợp anh Trần Minh Nhật. Tôi thấy rất là phi lý. Thậm chí tôi cho đó là vi phạm pháp luật một cách ngiêm trọng. Bởi vì không ai có quyền gây tổn hại về mặt tài sản và tính mạng của người công dân bình thường chứ đừng nói đến những người tù nhân lương tâm.

Tức nhiên khi chính quyền làm như vậy thì họ không trực tiếp công khai làm và họ làm với những hình thức giấu diếm và mình không biết người chủ mưu cũng như đối tượng gây ra hành động vi phạm luật pháp đó là ai.

Lẽ ra đứng về góc độ chính quyền và luật pháp thì họ phải tìm hiểu và điều tra sự việc nhưng chính quyền hòan toàn im lặng trong những trường hợp như vậy. Cho nên chúng ta có quyền nghi ngờ rằng nhiều khi cũng có chính họ đứng sau lưng những hành động trấn áp những tù nhân lương tâm đang bị án quản chế.

Để khẳng định câu trả lời của tôi đối với câu hỏi của chị đó là một hành động vi phạm pháp luật cần phải bị truy tố xét xử và cần phải bị lên án.

Hòa Ái: Thưa luật sư, Hòa Ái cũng được biết, ông có dự định trở lại nghề tư vấn luật, luật sư có nhận thấy theo luật pháp VN, trong tình huống những tù nhân lương tâm quyết định chọn con đường bất tuân dân sự thì họ sẽ gặp những rủi ro nào đối với chính quyền hay không?

Luật sư Lê Công Định: Bất tuân dân sự là một hành động phản kháng ôn hòa và đáng được khuyến khích cho nên tôi không nghĩ đó là hành động vi phạm pháp luật hay vi phạm những chuẩn mực văn minh xã hội gì cả mà tôi thấy ở một tầm chuẩn mực văn minh cao nhất của xã hội. Bởi vì một chính quyền không nhận được sự phản biện và phản ứng của người dân thì chính quyền đó không thể nào lành mạnh và bình thường để họ cai trị quốc gia được. Họ sẽ trở nên độc đoán ngày càng nhiều hơn.

Vì là lý tưởng nên tôi đã không dừng lại và cho đến ngày hôm nay sau khi đã trả giá rất nhiều rồi thì không có lý do gì để tôi phải thay đổi điều đó cả. - Luật sư Lê Công Định

Tôi tiếc là nhà cầm quyền không nhìn ra được vấn đề để giải quyết những yêu cầu và nguyện vọng của người dân mà họ quay lại có những hành động cứng rắn là trấn áp hoặc gây những khó khăn, quấy nhiễu người dân. Bởi vì VN đang bước vào hệ thống kinh tế thế giới và bắt đầu áp dụng những chuẩn mực văn mình của cộng đồng quốc tế thì lẽ ra VN phải tôn trọng những chuẩn mực văn minh như vậy. Nhà cầm quyền lại nghĩ theo hướng bảo vệ quyền lực và quyền lợi của mình nhiều hơn nghĩ đến người dân.

Còn về cá nhân tôi thì tôi dự định trở lại nghề tư vấn luật vì tôi không còn nghề nghiệp nào khác. Đó cách cách duy nhất tôi có thể mưu sinh thôi. Như chị đã biết là tôi bị rút giấy phép hành nghề luật sư lúc tôi bị bắt cách đây hơn 7 năm. Theo luật thì tôi rất khó khăn để có thể nhận lại giấy phép hành nghề đó. Tuy nhiên, những viên chức chính quyền tôi tiếp xúc họ có hứa với tôi sẽ lấy lại giấy phép đó với điều kiện thái độ của tôi đối với chính quyền trong những ngày sắp tới như thế nào thì họ sẽ cân nhắc. Và dĩ nhiên khi họ nói như vậy thì không hy vọng 1,2,3 năm gì cả mà có thể trong rất nhiều năm.

Nếu nhà nước lắng nghe...

Hòa Ái: Theo như chia sẻ có thể thẻ hành nghề luật sư của ông không biết bao giờ mới được chính quyền trả lại nhưng ông tuyên bố luôn kiên định với lý tưởng hướng theo cách thay đổi đất nước, xây dựng một quốc gia pháp trị và xã hội dân sự. Những ngày tới đây, ông nghĩ rằng con đường ông đi gặp nhiều chông gai không?

Luật sư Lê Công Định: Lý tưởng thì tôi không bao giờ thay đổi. Bởi vì đó là lý tưởng tôi nghĩ rằng đúng. Tôi đã hình thành nên lý tưởng từ những năm tôi còn là thiếu niên và đã trải qua hơn 30 năm tôi kiên định đi theo con đường đó ngay cả lúc xã hội hoàn toàn chưa thông thoáng, chưa mở rộng và tôi biết những hiểm nguy trong lựa chọn của tôi.

Vì là lý tưởng nên tôi đã không dừng lại và cho đến ngày hôm nay sau khi đã trả giá rất nhiều rồi thì không có lý do gì để tôi phải thay đổi điều đó cả. Bởi vì tôi thấy xây dựng nên một nhà nước pháp trị dân chủ thực sự là cần thiết cho sự phát triển của đất nước cũng như mang lại những ích lợi cho người dân. Tôi nghĩ chính Nhà nước họ cũng thấy điều đó nhưng họ có nhưng quyền lợi cao hơn nên cách tiếp cận của họ nghiêng về phía bám víu vào quyền lực, quyền lợi đó để họ thực thi nhưng cải cách. Do đó những người dân như chúng ta nhìn vào sự cải cách này quá chậm chạp mà không hiệu quả bao nhiêu, trái lại tốn kém quá nhiều các nguồn lực quốc gia. Tôi nghĩ rằng nếu Nhà nước có sự cầu thị lắng nghe thì chắc chắn việc cải cách sắp tới của Nhà nước cũng sẽ trùng hợp với lý tưởng mà tôi đã và đang thực hiện đó thôi.

Tôi mừng là ngày nay có nhiều bạn trẻ, nhiều người dân trong xã hội, giới luật sư và những giới khác, đặc biệt giới doanh nhân họ cũng ý thức được vấn đề. - Luật sư Lê Công Định

Hòa Ái: Dạ thưa câu hỏi cuối, Hòa Ái xin được hỏi hồi trước một trong những người dấn thân như luật sư rất là đơn độc nhưng sau một thời gian dài thì có nhiều luật sư khác cũng dấn thân. Luật sư có thấy đó là một viễn ảnh tươi sáng cho xã hội VN về phía luật sư cũng như về phía công chúng là họ cũng chủ động để dấn thân thay đổi xã hội thành xã hội dân sự và pháp trị hay không?

Luật sư Lê Công Định: Câu hỏi rất hay vì nói thật là vào thời điểm tôi bắt đầu quan tâm đến xã hội, đất nước nhiều hơn và chấp nhận dấn thân thì tiếng nói của những người như tôi rất ít ỏi. Tức nhiên trước tôi cũng đã có một vài người nhưng họ cũng gặp những trả giá rất lớn, thậm chí cả về tính mạng nhưng họ không chùn bước và tôi cũng vậy. Phải nói thật vào lúc đó chúng tôi rất đơn độc.
Sau khi ở tù ra, xã hội hoàn toàn khác rồi. Tôi mừng là ngày nay có nhiều bạn trẻ, nhiều người dân trong xã hội, giới luật sư và những giới khác, đặc biệt giới doanh nhân họ cũng ý thức được vấn đề. Họ bắt đầu lên tiếng và họ làm các công việc rất cụ thể và hữu ích. Và họ ngày càng tranh đấu cho sự dân chủ hóa và xây dựng một nhà nước pháp trị thật sự ở VN.

Tôi tin với sự đồng lòng của toàn xã hội rồi đây chúng ta sẽ có những kết quả ngày càng lớn hơn nữa. Và tôi tin Nhà nước cũng sẽ nhìn ra vấn đề và chấp nhận có những thay đổi mạnh mẽ hơn.

Hòa Ái: Cảm ơn thời gian chia sẻ của luật sư với đài ACTD. Xin được chúc cho những dự định cũng như đời sống trong những ngày sắp tới của luật sư được như ý và bình an.

Hòa Ái
Theo RFA