BẮC KINH – Chủ đề có nhiều ý kiến chia rẽ trong Đảng Cộng sản Việt Nam về mối quan hệ với nước láng giềng khổng lồ và đồng minh Trung Quốc là một trong những yếu tố quan trọng trong đại hội lựa chọn lãnh đạo mới kéo dài tám ngày vừa qua. Sau đây là một vài hướng nhìn vào lịch sử chung của hai nước và một số các diễn biến thăng trầm trong quan hệ Việt–Trung trong những năm qua.
Đối thủ lâu năm
|
Tiếp tục quan sát
Trung Quốc vốn quan sát chặt chẽ diễn tiến đại hội đảng và đã nhấn mạnh tầm quan trọng của mối quan hệ Việt–Trung, trong đó có cả mối thương mại song phương lên đến 90 tỷ USD hồi năm ngoái. “Là một người láng giềng, bạn bè, đồng chí và đối tác tốt của Việt Nam, chúng tôi mong muốn thúc đẩy quan hệ chiến lược tổng thể vào một giai đoạn mới trên cơ sở ổn định lâu dài, nhìn về phía trước và quan hệ láng giềng tốt”, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Hong Lei cho biết. “Chúng tôi cũng mong muốn làm việc với Việt Nam để kiểm soát các tranh chấp hàng hải một cách phù hợp và bảo vệ sự ổn định trên biển.”
Giàn khoan dầu nhiều tranh chấp
Hồi tháng Năm năm 2014, Trung Quốc đã khai thác giàn khoan dầu nước sâu rất lớn vào khu đặc quyền kinh tế mà hai nước có những tuyên bố chồng chéo lên nhau, nhưng đúng hơn là ngoài khơi bờ biển Việt Nam. Việt Nam đã dữ dội lên án hành động này và gửi tàu đánh cá cũng như các tàu bảo vệ bờ biển đến khu vực giàn khoan và tàu Trung Quốc gần đó. Cuộc đụng độ và va chạm đã diễn ra, dẫn đến ít nhất một tàu của Việt Nam bị chìm; trong khi phong trào chống Trung Quốc bùng ra ở Việt Nam và cướp bóc xảy ra tại các nhà máy nước ngoài thuộc chủ sở hữu của người Trung Quốc khiến ít nhất bốn công dân Trung Quốc tử vong.
Trung Quốc vươn tay
Ngoại trưởng Trung Quốc Dương Khiết Trì đã đến thăm Việt Nam vào tháng Sáu năm 2014 nhằm cố gắng kìm lại các tranh chấp liên quan đến vụ giàn khoan dầu. Mặc dù nhận được sự tiếp nhận không lắm mặn mà từ phía Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng, hai nước đã phần nào tránh được sự leo thang trước những tranh chấp chủ quyền. Quan trọng hơn, sự cố giàn khoan dầu đã đẩy Việt Nam gần gũi hơn với nước cựu thù Hoa Kỳ. Một năm sau đó, Hoa Kỳ đã dỡ bỏ một phần lệnh cấm vận vũ để giúp cải thiện an ninh hàng hải của Việt Nam.
Tranh chấp chủ quyền
Sau đó, Trung Quốc rút giàn khoan vào tháng Bảy năm 2014, một tháng trước thời hạn, biện minh rằng dàn khoan đã hoàn thành sứ mệnh của mình. Các cuộc đối đầu được xem như một phần trong chiến lược Trung Quốc nhằm tăng cường hoạt động của họ ở Biển Đông, nơi mà Việt Nam, Philippines, Đài Loan, Malaysia và Brunei đều có tuyên bố chủ quyền. Vụ việc cũng tập trung sự chú ý đổi mới về sự nhận thức trong Đảng Cộng sản Việt giữa nhóm ủng hộ và phe chống Trung Quốc.
Chuyến thăm của Việt Nam
Sau một thời gian lạnh nhạt, Tổng Bị thư Đảng Cộng sản Việt Nam Nguyễn Phú Trọng đã dẫn đầu một phái đoàn đến Bắc Kinh vào tháng Tư năm 2015 và đã được Chủ tịch Tập Cận Bình chào đón với đầy đủ chi tiết của một nhân vật nguyên thủ tại Đại Lễ đường Nhân dân. Tuy nhiên, thực chật từ chuyến thăm chuyến bốn ngày được xem như không giúp mang lại hiệu quả gì cụ thể trong mối quan hệ Việt–Trung.
Hàn gắn mối quan hệ
Chủ tịch Tập Cận Bình đã thực hiện chuyến thăm chính thức đến Việt Nam trong tháng Mười một năm 2015, trong đó ông Trọng và Tập đồng ý hạn chế sự khác biệt của họ và duy trì hòa bình và ổn định trong khu vực. Tập Cận Bình cho biết Trung Quốc sẽ “cùng nhau phấn đấu với Việt Nam để kiểm soát sự khác biệt trên biển.” Trọng đề nghị hai bên không nên có những hành động làm gia tăng thêm căng thẳng. Trong chuyến thăm này, khoảng 30 người đã biểu tình phản đối trước sứ quán Trung Quốc tại Hà Nội. Tập Cận Bình cũng đã đọc diễn văn tại Quốc hội Việt Nam, nhưng tránh nhắc đến tranh chấp Biển Đông và cuộc chiến tranh năm 1979.
Căng thẳng tái phát
Việt Nam lên tiếng phản đối Trung Quốc vào tháng Giêng vừa qua liên quan đến chuyến bay thử nghiệm đáp xuống đường băng mới trên một trong những hòn đảo nhân tạo mà Bắc Kinh xây cất ở quần đảo Trường Sa đang có tranh chấp. Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Việt Nam Lê Hải Bình yêu cầu Trung Quốc chấm dứt các chuyến bay như vậy, nói rằng họ vi phạm chủ quyền và làm tổn thương mối quan hệ song phương với Việt Nam. Trung Quốc đáp lại rằng các chuyến bay “hoàn toàn trong phạm vi chủ quyền của Trung Quốc.” Vài ngày sau đó, Trung Quốc đã tiến hành hai chuyến bay thử nghiệm khác. Tranh chấp Biển Đông chỉ có vẻ phát triển phức tạp hơn giữa lúc Trung Quốc hoàn thành các cơ sở hạ tầng trên một số đảo mới và tăng cường lực lượng quốc phòng trên biển của họ vượt ra ngoài bất cứ điều gì các nước trong khu vực có thể tập hợp được.
BEIJING — Divided opinions within Vietnam’s Communist Party on how to relate to giant neighbor and one-time ally China are among key factors in play at an eight-day congress to choose new leadership. A look at the countries’ shared history and some of the most recent ups and downs in relations.
LONGTIME RIVALS
 |
KEEPING WATCH
China is closely observing the party congress and has emphasized the importance of China-Vietnam relations, including $90 billion in bilateral trade last year. “As a good neighbor, friend, comrade and partner to Vietnam, we wish to advance the overall strategic relationship into a new stage on the basis of long-term stability, forward thinking and good neighborliness,” Foreign Ministry spokesman Hong Lei said Friday. “We also wish to work with Vietnam to appropriately control maritime disputes with Vietnam so as to safeguard the maritime stability.”
OIL RIG DISPUTE
In May 2014, China parked a huge oil drilling platform off the Vietnamese coast in an area where the two countries’ exclusive economic zones overlap. Vietnam furiously denounced the move and sent fishing boats and coast guard vessels to harass the rig and nearby Chinese vessels. Skirmishes led to collisions and the capsizing of at least one Vietnamese boat, while in Vietnam anti-Chinese rioting and the looting of Chinese and other foreign-owned factories left at least four Chinese citizens dead.
CHINA’S OUTREACH
Chinese Foreign Minister Yang Jiechi visited Vietnam in June 2014 to try to contain the oil rig dispute. Despite receiving a frosty reception from Vietnamese Prime Minister Nguyen Tan Dung, escalation was avoided. More significantly, the oil rig incident nudged Vietnam closer to its old enemy the United States, which later that year partially lifted an arms embargo specifically to help improve Vietnam’s maritime security.
COMPETING CLAIMS
China withdrew the rig in July 2014, one month ahead of schedule, saying it had completed its mission. The confrontation is widely seen as part of a Chinese strategy to strengthen its footprint in the South China Sea, all or part of which is also claimed by Vietnam, the Philippines, Taiwan, Malaysia and Brunei. The incident also focuses renewed attention on a perceived split within the Vietnamese Communist Party between pro- and anti-China factions.
VIETNAM VISITS
Following a prolonged chill, Communist Party chief Nguyen Phu Trong (pronounced NEW-yen FOO CHONG) led a delegation to Beijing in April 2015 and was greeted by President Xi Jinping with full military honors at the Great Hall of the People. Though little of substance resulted from the four-day trip visit, it is seen as helping get relations back on track.
MENDING TIES
China’s Xi made a state visit to Vietnam in November 2015, during which he and Trong agree to limit their differences and maintain peace and stability. Xi said China will “strive together with Vietnam to control differences at sea.” Trong proposed that neither side take actions that increase tensions. During the visit, about 30 people protested briefly in front of the Chinese Embassy in Hanoi. Xi also addressed Vietnam’s National Assembly, but avoided mentioning the South China Sea and the 1979 war.
TENSIONS RENEWED
Vietnam protested to China in January over a test flight to a new airstrip on one of Beijing’s man-made island in the disputed Spratly Islands. Vietnam Foreign Ministry spokesman Le Hai Binh demanded an end to such flights, saying they violate Vietnam’s sovereignty and hurt bilateral relations. China responded that the flights fall “completely within China’s sovereignty.” Days later, China conducted two more test flights. The South China Sea dispute looks only to grow more complex as China completes infrastructure on its newly created islands and boosts its maritime defense forces beyond anything its rival claimants can muster.
Christopher Bodeen, AP
Đặng Khương chuyển ngữ,
CTV Phía Trước
VANEWS VIDEO CHANNEL - TV 
VANEWS VIDEO CHANNEL - TV
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét