Về lệnh cấm báo chí đưa tin trong vụ Securency ở Úc

Trước hết phải nói tôi bị shocked khi đọc tin này, tôi tin đa số dân Úc cũng sẽ phẫn nộ khi biết một toà án ra lệnh bịt miệng báo chí như vậy. Chắc chắn sẽ có một tờ báo hoặc một tổ chức dân sự Úc kiện lên toà Tối cao yêu cầu huỷ lệnh toà này và hi vọng họ sẽ thắng kiện để dân Úc và toàn thể thế giới biết được những gì đã diễn ra trong phiên toà xử kín các quan chức Securency trong tháng 6 vừa rồi. Ở đây tôi muốn làm rõ 2 điểm mà nhiều người Việt có lẽ đã không biết/hiểu chính xác về vụ wikileak này.

Các tin liên quan ● WikiLeaks: Tên của Trương Tấn Sang, Nguyễn Tấn Dũng, Lê Đức Thúy và Nông Đức Mạnh xuất hiện trong vụ hối lộ tiền polymer

Thứ nhất nếu có bạn DLV nào hể hả nói: "Thấy chưa, một nước dân chủ như Úc cũng bưng bít thông tin đấy nhé" thì bạn đó cần phân biệt giữa lệnh toà (court order) với lệnh của chính phủ, ví dụ trong trường hợp Việt Nam là lệnh của Ban Tuyên giáo hay Bộ 4T (tôi coi ĐCS và chính phủ VN là một). Trong vụ này cơ quan công tố Úc (prosecutor) hoặc một đại diện của chính phủ phải trình bày và thuyết phục được toà rằng một số thông tin nào đó không thể phổ biến cho dân chúng biết vì lý do "national security" và việc hạn chế này nằm trong phạm vi pháp luật cho phép. Nghĩa là chỉ có nhánh tư pháp mới có quyền thẩm định việc cấm báo chí đăng tin như vậy có đúng luật hay không chứ chính phủ (nhánh hành pháp) không được phép làm.

Nếu toà đồng ý với những lập luận của phía chính phủ thì họ sẽ ra một lệnh toà và tất cả các tổ chức, công dân Úc phải có trách nhiệm thi hành. Đây là lý do tại sao không một tờ báo nào của Úc dám đăng chi tiết nội dung của bản lệnh toà này còn các báo nước ngoài khác đã đăng tràn lan. Vì trong bản lệnh toà đó có nêu tên cụ thể của một số đối tượng mà báo chí Úc không được nhắc đến nên chính bản lệnh toà đó cũng là đối tượng toà không cho phép công bố. Tất nhiên lập luận của đại diện chính phủ và phán quyết của toà án đó có thể sai, nhưng chừng nào chưa có một phán quyết (của toà Tối cao) huỷ bỏ lệnh toà này thì lệnh toà đó vẫn có hiệu lực nên không ai được vi phạm nếu không muốn bị truy tố tội trái lệnh toà (đây là tội hình sự). Các bạn đang sống ở Úc lưu ý điều này.

Thứ hai, lệnh toà liệt kê danh sách những người mà báo chí không được đưa tin (bao gồm 4 đương kim/cựu lãnh đạo VN) không có nghĩa những người đó đã có liên quan đến vụ hối lộ của Securency như một số bạn (lề trái) khẳng định. Tất nhiên có lý do để tin rằng những nhân vật có tên trong lệnh toà này có liên quan đến vụ án, nhưng chừng nào thông tin chi tiết về vụ xử Securency chưa được công bố (chính thức hoặc qua một wikileak khác) thì cần hiểu rõ bản lệnh toà này không kết luận những người đó có liên quan mà chỉ cấm đưa tin về họ (liên quan đến vụ án).

Dĩ nhiên bạn có quyền liên tưởng và lập luận "không có lửa sao có khói", nhưng phải phân biệt rõ phán đoán (speculation) với kết luận của toà. Tôi không bênh ai hay kết tội ai dù tôi cũng có quan điểm cá nhân.

Giang Lê
Theo blog Giang Lê